Znaczenie Bałtyku

Morska walka o wpływy

Od wczesnego średniowiecza Morze Bałtyckie było terenem intensywnych kontaktów politycznych, gospodarczych oraz kulturalnych. Był to czas zarówno rozkwitu wymiany handlowej, jak i rywalizacji gospodarczo-politycznej. Bałtyk, łącząc wiele obszarów Europy, stanowił gospodarcze centrum Hanzy, sojuszu gospodarczego późnego średniowiecza, federacji kupieckich miast od XIII do XVII w. W XVI oraz na początku XVII w. Polska, Szwecja oraz Dania walczyły o wpływ na Bałtyku. W XVIII w. prym na Bałtyku wiodły Rosja i Prusy. Pierwsza wojna światowa była częściowo toczona właśnie na Bałtyku. Podczas drugiej wojny ważnym epizodem była morska wojna minowa, prowadzona przez wszystkie strony konfliktu. W wodach Bałtyku, szczególnie na wschodzie, zalega mnóstwo środków wybuchowych. Rokrocznie u schyłku lata w morze wychodzą jednostki specjalistyczne, m.in. z Polski, Danii, Estonii, Holandii, Litwy i Niemiec, przeznaczone do wykrywania i unieszkodliwiania podwodnych niewybuchów. 

Państwa nadbałtyckie

Nad Bałtykiem leży dziewięć państw: Dania, Szwecja, Finlandia, Estonia, Litwa, Łotwa, Rosja, Polska, Niemcy, do jego zlewiska należą ponadto: Norwegia, Czechy i Słowacja.

Obszar ten zamieszkuje ponad 100 mln ludzi, wytwarzających prawie 15 proc. produkcji ogólnoświatowej. 70 tys. statków wpływa rocznie przez cieśniny. Do tego należy doliczyć flotę łowiącą na Bałtyku.

Nad Bałtykiem znajduje się około 1000 portów i przystani. Ważniejsze porty to: Szczecin, Gdańsk, Gdynia, Kopenhaga, Sztokholm, Helsinki, Petersburg, Tallinn, Ryga, Kłajpeda, Kaliningrad, Rostock. Największe stocznie to z kolei: Kopenhaga, Kilonia, Rostock, Szczecin, Gdańsk, Petersburg, Sztokholm.

Nie tylko śledzie

Morze Bałtyckie ustępuje pod względem biologicznej produktywności łowiskom Morza Północnego czy Atlantyku, jednak wszystkie państwa nadbałtyckie łowią na Bałtyku. Szczególnie szybki wzrost połowów nastąpił po drugiej wojnie światowej.

Z Bałtyku pochodzi znaczna ilość odławianych przez Polskę ryb. Z ryb morskich: śledź, szprot, dorsz, kilka gatunków płastug oraz o mniejszym znaczeniu użytkowym: makrela, belona, węgorzyca, dobijak. Z wędrownych gatunków: łososie, węgorze oraz mniej ważne pod względem gospodarczym: sieja czy stynka. Ważny udział w rybołówstwie bałtyckim mają ryby słodkowodne. Do tych gatunków należą: okoń, sandacz, szczupak, płoć, leszcz i inne.

Polskie statki łowią również na łowiskach dalekomorskich.

Na wybrzeżu – w Kołobrzegu, Szczecinie, Gdańsku, Gdyni, Władysławowie – znajduje się większość zakładów przetwórstwa rybnego.

Obszary połowów 

Morze Bałtyckie ze względu na łowiska podzielone jest na podobszary. Bałtyk południowy, czyli nasza linia brzegowa, oznaczone są numerami: 24 (Zatoka Pomorska do Bornholmu) oraz 25 (od Zatoki Pomorskiej do Władysławowa) i 26 (Zatoka Gdańska).

Frontem do morza

Bałtyk ma ogromne znaczenie gospodarcze dla Polski. Umożliwia rozwój transportu morskiego i portów morskich – jako ośrodków miejskich. Największy udział w przeładunkach towarów ma zespół portowy Szczecin-Świnoujście oraz Gdańsk-Gdynia. Lokalne znaczenie mają porty w Kołobrzegu, Darłówku, Ustce i Elblągu.

Nadal popularna jest żegluga promowa. Najważniejszymi liniami promowymi są połączenia Świnoujście-Ystad i Świnoujście-Malmoe (Szwecja).

Największe stocznie znajdują się w Szczecinie, Gdyni i Gdańsku. W stoczniach buduje się różne typy statków (chemikaliowce, kontenerowce, drobnicowce) oraz przeprowadza się ich remonty. Na morzu terytorialnym, o szerokości 12 mil morskich, oraz w polskiej strefie ekonomicznej prowadzi się poszukiwania surowców naturalnych. Stwierdzono tu występowanie ropy naftowej, soli potasowej, bursztynu, minerałów ciężkich, np. cyrkonu. Na Bałtyku, na północ od Władysławowa, znajduje się polska platforma wiertnicza „Petrobaltic” wydobywająca ropę naftową spod dna morza (około 200 tys. ton rocznie).

Wybrzeże Morza Bałtyckiego jest obszarem o wybitnych walorach leczniczych, turystycznych i wypoczynkowych. Należą do
nich: piaszczyste plaże, wały wydmowe, lasy oraz zawierające duże ilości jodu powietrze oraz wody mineralne. Do najbardziej znanych miejscowości turystyczno-wypoczynkowych nad Morzem Bałtyckim należą: Sopot, Kołobrzeg, Łeba, Ustka, Świnoujście i Międzyzdroje.